Türkiye’de artan hayat pahalılığı sahiplerinin alımlarını yürütürken kredi kartı kullanımları da giderek yaygınlaştı. 2021’de yüzde 40 olan kartlı ödemelerin toplam halkı hane harcamalarının payı 2022’de yüzde 42’ye yükseldi. Kredi kartlarının en fazla kullanılan kategorisi yüzde 19 ile market ve AVM’ler oldu.
Türkiye’de 15 yaş üstü bankacılık sistemi dahili artarken kartlı ödemeler artık giderek yaygınlaşıyor. 2021’de yüzde 82 olan bu oran 2022’de yüzde 86’ya ulaşırken, Avrupa’da ortalama yüzde 97 seviyesinde bulunuyor. Finansal sistem artışının artmasıyla banka ve kredi kartı barındırma hizmeti her yıl artarken, nakit kullanımı azalıyor ve kartlı ödeme alışkanlığı da giderek güçleniyor.
Garanti BBVA Ödeme Sistemleri (GÖSAŞ), BKM ve MasterCard verileri üzerinden “Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” araştırmasının sonuçlarında kartlı ödemelerin toplam hane harcamalarının kapsamı 2022’de yüzde 42’ye ulaştı. Türkiye ortalaması olan yüzde 42 oranı yüzde 44 seviyesindeki Avrupa ortalamasına her geçen gün daha çok yaklaşıyor. Gelişmiş ülkelerde yüzde 80’e kadar çıkan kartlı ödemeye ulaşması Türkiye’de nakitten uzaklaştıkça, yakın yükselişe geçerek Avrupa seviyesini yakalayıp ardından gelişmiş bölgelerin evine ulaşması bekleniyor.
“Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” incelemesi 2022 yılı sonunda Türkiye’deki toplam banka ve kredi kartı adedinin yüzde 17’lik bir gösterila 340 milyon adede yükseldiğini (99 milyon kredi kartı, 241 milyon banka kartı) gösteriyor. Kartlarla yapılan alışveriş harcamalarının 3 harcamalarının 708 milyar TL’ye ulaştığı, bu hacmin içinde kredi kartı ile yapılan harcamaların da 2 harcamalarının 954 milyar TL olduğu görülüyor. Bu toplam harcama rakamları aynı zamanda, 2021 sonuna göre yüzde 116 gibi bir dizi da ifade ediyor.
2022 yılında kredi kartı ile yapılan harcamaların yüzde 75,4’ünün peşin, yüzde 24,6’nın taksitli olarak görüldüğü görülüyor. Kredi kartıyla yapılan e-ticaret harcamalarında ise bir önceki yıla göre daha fazla taksit yapılıyor göze çarpıyor. 2022 yılında taksitli alışverişte e-ticaret payı yüzde 50,2’ye yükseliyor.
KARTLAR EN ÇOK MARKET VE AVM’LERDE KULLANILDI
2022 yılında kredi kartlarının en fazla kullanılan kategorisi yüzde 19 ile market ve AVM’ler oldu. Özellikle pandemi sonrası evlerden dışarı çıkmamak AVM harcamalarını arttırdı. Bunu yüzde 9 ile akaryakıt, yüzde 8 ile elektronik kategorisi takip etti. Diğer yandan kartla yapılan harcamalarda en yüksek hikâye, yine pandemi sonrası seyahat gidişlerinin boyutlarıyla birlikte, yüzde 229 oranlı hava yolları sektöründe gerçekleşti. Akaryakıt yüzde 184, yeme-içme yüzde 157 dizila hava bölümleri takip etti. Pandemi sonrası daha fazla seyahat etme, AVM’lerde harcama yapma gibi dışarıdaki gezintilere yönelik harcamaların ağırlıklı olduğu göze çarpıyor. Kartlı harcamalardaki en düşük performans ise yüzde 45 ile telekomünikasyon sektöründe görüldü.
TEMASSIZ ÖDEME ALIŞKANLIĞI ARTIYOR
“Türkiye’de Kartlı Ödemeler 2022” araştırması, özellikle pandemi döneminde ortaya çıkan kartla temassız ödeme alışkanlığının giderek güçlendiğini ortaya koyuyor. Buna göre 2021’de 2,5 milyar olan temassız işlem adedi, 2022 sonu büyüklüğü yaklaşık 4 milyar adede ulaşarak 1 yılda yüzde 58 dizi gösterdi. Diğer yandan 2022’de kartla yapılan yüz yüze işlemler içinde temassız parçalara da ortalama yüzde 57’ye ulaştı.
E-TİCARET HARCAMALARININ ARTIŞ HIZI SÜRÜYOR
Türkiye’de e-ticaret sektörü sürdürülürken toplam harcamalar zincirinin sona ermesi. 2022 yılında e-ticaret sektöründeki harcama hacmi 860 milyar TL’ye ulaştı ve bu rakamların toplam kartlı harcamalar harcamalarının ağırlığı yüzde 29,1’e yükseldi. E-ticaret harcamalarının önceki yıllardaki seri trendi devam ediyor, özellikle pandeminin yaşadığı dönemi de kapsayan zaman dilimine devam ediyor, 2018’de yüzde 17,4 olan e-ticaret harcamalarının toplam harcamalarının geçtiği 2021 yılında yaklaşık 10 puanlık ilerleyişi ile yüzde 27,6’ya geldiği görülüyor . Ancak pandemi sonrasına evlilik e-ticaret harcamalarının toplam harcamalar boyunca bir dizi trendi 2021’den 2022’ye 1,5 puanla daha düşük bir dizi hikayesi kaydediyor. Pandeminin sona ermesiyle birlikte AVM harcamaları gibi fiziksel olarak lokasyon temelli yapılan harcamaların dışında, e-ticaret harcamalarının dizinin düşmesinde öne çıkan sebepler arasında gösteriliyor.
